กล่าวกันว่า “ไม่มีกีฬาใดเหมือน Formula 1 อีกแล้วถึงแม้ว่าจะมีกีฬา Motorsport อื่นๆ ที่ยากลำบากก็ตาม” ด้วยเหตุผลยกให้ Formula 1 เป็นสุดยอดแห่ง Motorsport นั้นเนื่องจากนักแข่งต้องพารถของตนฝ่าฟันอุปสรรคต่างๆ อันดุเดือด รวมทั้งกระบวนการการทำงานของรถนับพันประการในขณะที่รถนั้นวิ่งอยู่ ความต้องการเหล่านั้นไม่ได้มาจาก Pit Wall หรือเหล่าวิศวกรผู้อยู่เบื้องหลังเท่านั้น หากแต่มาจากเจ้าชิ้นส่วนเล็กๆ ที่ผลิตมาจาก คาร์บอนไฟเบอร์ ที่มีราคาสูงลิบ สิ่งนั้นคือ พวงมาลัย นั่นเอง

จะมาพูดถึงส่วนต่างๆ อันสลับซับซ้อนของพวงมาลัย Formula 1 เพื่อให้ทุกท่านเข้าใจมากขึ้น เช่น strat, entry, mark, overtake ไปถึง DRS รวมทั้งปุ่มบนพวงมาลัยเหล่านี้ทำหน้าที่อะไรบ้าง

• Strat Settings
ในทุกๆ เรซล้วนมีลักษณะเฉพาะสนามที่แตกต่างกันไป จึงต้องมีการวางแผนทั้งนักแข่งรวมถึงวิศวกรไว้หลายวิธีด้วยกัน ก่อนที่การแข่งขันจะเริ่มขึ้น

• MGU-K Settings
ระบบส่งกำลังของ Formula 1 เป็นหนึ่งในระบบที่ซับซ้อนที่สุดในโลก เพื่อให้แน่ใจว่านักแข่งสามารถแก้ไขข้อบกพร่องต่อสถานการณ์ต่างๆ ได้ด้วยตนเองในระหว่างการแข่งขัน วิศวกรของทีมจึงได้ออกแบบการปรับเครื่องยนต์ขึ้นมาโดยเฉพาะ ซึ่งนักแข่งสามารถควบคุมสวิตช์แบบบิดหมุนได้ผ่านทางพวงมาลัย เช่น สภาพอากาศที่เปียกชื้นเป็นผลทำให้กำลังลดลง แม้แต่ควบคุมกำลังของรถในช่วงระหว่างแข่ง หรือตอน Qualify ตลอดจนพลังงานเชื้อเพลิงต่ำลง หรือพลังงานขัดข้องก็ตาม

• Menu
เมนูนี้จะช่วยให้นักแข่งสามารถควบคุมระบบของรถเกือบทั้งหมดได้ รวมทั้งเข้าถึงข้อมูลเชิงลึกทุกอย่างผ่านทางเมนู

• Accept
เปรียบได้กับปุ่ม “Enter” บนพวงมาลัย หากมีการเปลี่ยนแปลงจากเมนู หรือการตั้งค่าอื่นๆ ก็จะสามารถปรับเปลี่ยนได้ทันที

• Mark
เมื่อมีปัญหากับส่วนกลาง, ด้านหน้าของรถ หรือที่ใดก็ตามในสนามแข่ง นักแข่งสามารถทำเครื่องหมาย ณ จุดนั้น เพื่อบันทึกข้อมูลลงไปทำให้นักแข่งสามารถนำสิ่งที่เกิดขึ้นไปปรึกษากับวิศวกรในทีมได้

• Differential Balance
ถูกควบคุมด้วยชุดปุ่มที่สามารถเลื่อนได้เพื่อควบคุมการตั้งค่า Entry, Mid และ Exit ซึ่งช่วยให้นักแข่งสามารถเปลี่ยนสมดุลไปทางซ้ายหรือขวาได้ตลอดการแข่งขัน เพื่อให้แน่ใจว่าพวกเขามีการสมดุลที่ดีที่สุดในทุกๆ โค้ง

• Brake Balance
เป็นปุ่มที่สามารถเลื่อนได้เช่นกัน ซึ่งนักแข่งสามารถปรับเปลี่ยนความสมดุลของเบรกทั้งด้านหน้าและด้านหลังได้ตลอดการแข่งขัน เพื่อให้แน่ใจว่ามีความสมดุลที่ดีที่สุดในทุกๆ โค้ง

• Energy Recovery
ในบางกรณีที่เรียกว่า Harvest จะอนุญาตให้นักแข่งสามารถกู้คืนพลังงานบางส่วนที่เกิดขึ้นระหว่างการเบรก และเก็บไว้ในระบบไฮบริดของรถเพื่อนำมาใช้ในภายหลัง

• Race Start
เป็นปุ่มที่ใช้ตั้งค่าจำกัดความเร็วเฉพาะ เพื่อให้การเข้าโค้งแรกของการแข่งขันนั้นสมบูรณ์แบบที่สุด

• Neutral
จะมีการเปิดใช้ก็ต่อเมื่อเกียร์บ๊อกซ์ปกติได้รับความเสียหาย จนไม่สามารถเปลี่ยนเกียร์ได้ตามปกติ

• Pit-Lane Speed
ปุ่มที่จำกัดความเร็วของรถเมื่อเข้าสู่ Pit-Lane เพื่อความปลอดภัยและป้องกันอุบัติเหตุที่จะเกิดได้

• Pit Confirm
หลังจากได้ยินคำสั่ง “Box, Box, Box” นักแข่งสามารถยืนยันในการเข้า Pit ด้วยปุ่มนี้ได้

• Radio
ปุ่มที่นักแข่งใช้สื่อสารกับทีมงานในพิท

• Drink
ในระหว่างการแข่งขันแต่ละครั้งนักแข่งจะสูญเสียน้ำในร่างกายมากถึง 5-7 ปอนด์ เมื่อกดปุ่มนี้จะเป็นการเติมพลังงานให้กับนักแข่งทันที

• Overtake
บางครั้งเรียกกันว่า Push to Pass ช่วยให้นักแข่งมีกำลังเครื่องยนต์และไฮบริดเพิ่มขึ้นชั่วขณะเพื่อไปให้ถึงรถคันที่อยู่ด้านหน้าได้

• DRS
มาจากคำว่า Drag-Reduction System ซึ่งเป็นศัพท์เฉพาะสำหรับแอโรไดนามิกที่ใช้งานอยู่ ในกรณีของ Formula 1 เมื่อนักแข่งกดปุ่ม DRS บนพวงมาลัย และต้องอยู่ห่างจากรถคันหน้าไม่เกิน 1 วินาที อีกทั้งต้องอยู่ในโซน DRS ที่กำหนดไว้ ส่วนตรงกลางของปีกหลังจะเปิดขึ้นซึ่งจะช่วยลดแรงต้านได้ เมื่อเปิด DRS จะทำให้นักแข่งสามารถทำความเร็วได้เพิ่มขึ้น

• Other Secret Buttons
นอกจากปุ่มต่างๆ ที่จำเป็นต้องมีต่อการแข่งขันแล้ว ก็ยังมีปุ่มที่ออกแบบไว้อีกมากมายให้เหมาะสำหรับความลับในแง่ของการออกแบบ และการติดตั้ง ตลอดจนความต้องการของนักแข่งในแต่ละทีม

• Paddles
มักจะแบ่งออกเป็น 3 ชุดภายในพวงมาลัย Formula 1 แต่นักแข่งและทีมงานของแต่ละทีมอาจมีการตั้งค่า แตกต่างกันออกไปตามความถนัดและการออกแบบ ซึ่งด้านบนสามารถตั้งค่าให้นักแข่งเข้าถึงการตั้งค่าเชิงกลยุทธ์ การตั้งค่าเครื่องยนต์ หรือ DRS ได้อย่างรวดเร็ว ชุดกลางมีไว้สำหรับให้นักแข่งใช้เปลี่ยนเกียร์ และชุดล่างมีไว้สำหรับคลัทช์ ซึ่งใช้ในช่วงเริ่มการแข่งขัน หรือการวอร์มยาง

• Handles
เป็นด้ามจับบนพวงมาลัย จะถูกหล่อขึ้นรูปตามมือของนักแข่ง

• Quick-Release Hub
สิ่งนี้จะช่วยให้นักแข่งสามารถเข้าและออก Cockpit ได้ง่ายขึ้น ยิ่งโดยเฉพาะในกรณีที่เกิดอุบัติเหตุหรือไฟไหม้ก็ตาม

• Display
จอแสดงผลสำหรับนักแข่ง Formula 1 หน้าจอจะแสดงข้อมูลการวัดระยะทาง เกียร์ในปัจจุบัน เวลาต่อรอบ อีกทั้งเดลต้าไปยังด้านหน้าและด้านหลังรถ สถานะการชาร์จของแบตเตอรี่ เมนู และข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับประสิทธิภาพและปัญหาของรถ รวมถึงระบบเทเลเมติกส์อื่นๆ และทั้งหมดนี้สามารถประมวลผลออกมาได้อย่างรวดเร็ว จอแสดงผลนั้นอาจติดตั้งอยู่ที่พวงมาลัยหรือบนแผงหน้าปัดของรถแข่ง ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความถนัด และการออกแบบของทีมงานกับนักแข่ง

• RPM-Indicator LEDs
ไฟ LED สำหรับแสดงสถานะให้นักแข่งทราบเมื่อถึงเวลาที่ต้องเปลี่ยนเกียร์ นักแข่งมักจะมีการตั้งค่าในสีต่างๆ เพื่อแสดงถึง RPM ที่ต่ำและสูง สิ่งเหล่านี้จะอยู่บริเวณด้านบนของล้อหรือบริเวณแผงหน้าปัด ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการตั้งค่า การออกแบบ และความถนัดของนักแข่ง 

ขอบคุณข้อมูลดีๆ จาก
https://www.thedrive.com/…/how-does-an-f1-steering…
และตัวอย่างพวงมาลัยสุดล้ำจาก Mercedes-AMG Petronas F1 Team 

“วัคซีนที่มีไว้เพื่อป้องกันโรคนั้นดีกว่ายารักษาโรคฉันใด สิ่งที่ช่วยรักษาชีวิตนักแข่งไว้ได้ก็ย่อมดี
ฉันนั้น” Sir Jackie Stewart ตำนานวงการดีกรีแชมป์โลก Formula 1 ถึง 3 สมัยได้กล่าวไว้เมื่อตอนถือกำเนิดอุปกรณ์ความปลอดภัยบริเวณเหนือศีรษะของนักแข่งที่เรียกว่า “Halo” ซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญในการแข่งขัน Formula 1

หลังการเสียชีวิตของ Roland Ratzenberger และ Ayrton Senna ตำนานนักแข่งชื่อดังระดับโลกที่ San Marino Grand Prix ในปี 1994 ด้วยระยะเวลาห่างกันเพียงวันเดียว ทำให้สหพันธ์ยานยนต์นานาชาติหรือ FIA และฝ่ายจัดการแข่งขัน Formula 1 ได้มีการประชุมใหญ่ถึงระบบความปลอดภัยในการแข่งขัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับตัวรถ เพื่อทำให้การแข่งขัน Formula 1 นั้นมีความปลอดภัยมากขึ้น เพราะสมัยก่อนมีเพียงหมวกกันน็อกเท่านั้นที่เป็นเกราะป้องกันจากวัตถุต่างๆ ในกรณีที่เกิดอุบัติเหตุ ซึ่งในบางเหตุการณ์ ก็ไม่สามารถหยุดยั้งภยันตรายไว้ได้

อย่างเช่น ในปี 2009 Felipe Massa อดีตรองแชมป์โลก Formula 1 ประสบอุบัติเหตุครั้งใหญ่ในการแข่งขันที่ Hungaroring ประเทศ Hungary เมื่อมีชิ้นส่วนหลุดจากรถคันอื่นพุ่งเข้าใส่อย่างจังจน
กระโหลกศีรษะร้าว ทำให้ต้องพักการแข่งขันไปตลอดทั้งฤดูกาล แต่ใช่ว่าทุกคนจะโชคดีเหมือนนักแข่งชาวบราซิลคนนี้ เพราะในอีก 5 ปีถัดมาที่ Suzuka Circuit ประเทศญี่ปุ่น รถของ Jules Bianchi นักขับชาวฝรั่งเศสขณะเสียการควบคุมท่ามกลางสายฝน ก่อนพุ่งเสียบท้ายรถที่จอดยกรถอีกคันซึ่งประสบอุบัติเหตุก่อนหน้า เขาอยู่ในอาการโคม่าถึง 9 เดือน ก่อนเสียชีวิตในปี 2015 การสูญเสียดังกล่าว รวมถึงการเสียชีวิตของนักขับในการแข่งรถล้อเปิดรายการอื่นๆ ที่เกิดขึ้น ทำให้ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องต้องคิดหาหนทางใหม่ที่จะช่วยลดอันตรายที่เกิดกับนักกีฬา เพื่อเหตุการณ์ในลักษณะนี้จะได้ไม่เกิดซ้ำรอยอีก 

ด้วยการศึกษาจากหลายฝ่าย แม้จะได้ข้อสรุปตรงกันว่าต้องมีอุปกรณ์ด้านความปลอดภัยในส่วนหน้ารถก่อนถึงตำแหน่งนักขับ แต่กว่าที่จะได้ข้อสรุปสุดท้ายที่เป็น “Halo” ก็กินระยะเวลาถึงหลายปีเลยทีเดียว ซึ่ง Halo นั้นถือเป็นไอเดียแรกที่เกิดขึ้นในปี 2015 โดยทีม Mercedes-AMG มหาอำนาจแห่งวงการรถสูตรหนึ่งในยุคปัจจุบัน ต้นแบบตัวแรกของ Halo นั้นทำมาจากเหล็ก ซึ่งสามารถรับแรงกระแทกจากยางน้ำหนัก 20 กิโลกรัม ที่พุ่งเข้าใส่ด้วยความเร็วถึง 225 กิโลเมตร/ชั่วโมงได้ ก่อนที่จะมีการพัฒนาต้นแบบตัวที่สองในปีถัดมา โดยมีดีไซน์ที่เพรียวลงจากตัวแรกเล็กน้อย เพื่อช่วยให้ทัศนวิสัยของนักขับดียิ่งขึ้น 

อย่างไรก็ตาม Halo ก็ไม่ได้เป็นเพียงทางเลือกเดียวที่ถูกนำเสนอ เพราะได้มีการพัฒนาตัวเลือกอื่นๆ ด้วยเช่นกัน โดยทีม Red Bull Racing ได้ออกแบบ Aeroscreen ขึ้นในปี 2016 มีลักษณะเป็นแผ่นกระจกตีขึ้นมาเพื่อปกป้องช่วงหน้าของศีรษะ ทว่าในปี 2017 พวกเขาได้สร้างอีกทางเลือกขึ้นมาโดยใช้ชื่อว่า Shield ที่มีลักษณะใกล้เคียงกับ Aeroscreen แต่ไอเดียดังกล่าวไม่ได้รับตอบสนองจากทาง FIA มากเท่าไหร่นัก เพราะหลังจากการทดสอบเพียงไม่กี่ครั้ง FIA ก็ต้องล้มเลิกแนวคิดดังกล่าว เมื่อผู้ทดสอบอุปกรณ์ดังกล่าวเผยว่า มุมมองที่เห็นผ่าน Shield ทำให้รู้สึกวิงเวียน 

เมื่อเป็นเช่นนั้นทาง FIA จึงได้ข้อสรุปว่า Halo จะเป็นอุปกรณ์ความปลอดภัยใหม่ที่ติดกับรถ Formula 1 ทุกคัน รวมถึงซีรี่ส์อื่นๆ อย่าง Formula 2 ตั้งแต่ฤดูกาล 2018 เป็นต้นไป เช่นเดียวกับศึก Formula E จะเริ่มใช้แข่งขันตั้งแต่ฤดูกาล 2018-19 ขณะที่ Formula 3 เริ่มใช้เป็นครั้งแรกในฤดูกาล 2019 

แม้ทาง FIA จะมีมติให้ใช้ Halo แล้วก็ตาม ทว่ากลับมีนักขับและแฟนกีฬาหลายรายที่ต่อต้านไอเดียการใช้อุปกรณ์นี้ตั้งแต่ช่วงแรกที่มีการทดสอบทั้งเรื่องทัศนวิสัย รวมถึงความเคลือบแคลงสงสัยว่า มันจะทำให้นักแข่งปลอดภัยได้จริงหรือไม่ ก่อนที่จุดเปลี่ยนครั้งสำคัญจะมาถึงในการแข่งขันที่ Spa-Francorchamps เมื่อเกิดอุบัติเหตุในการแข่งขันรอบแรกรถของ Nico Hülkenberg ชนท้าย Fernando Alonso จนรถของแชมป์โลกรถสูตรหนึ่ง 2 สมัยลอยข้ามรถของ Charles Leclerc แต่เดชะบุญที่ไปเจอกับ Halo เสียก่อน ทำให้ Leclerc ไม่ได้รับบาดเจ็บร้ายแรงเลย ซึ่งข้อมูลที่ทาง FIA เปิดเผยหลังจบการแข่งขันระบุว่า แรงที่ส่วน Halo ของรถ Leclerc ที่ได้รับจากรถของ Alonso นั้นสูงถึง 56 กิโลนิวตัน หรือเทียบเท่าน้ำหนัก 5 ตันเลยทีเดียว แน่นอนว่าเหตุการณ์ดังกล่าวกลายเป็นหลักฐานสำคัญที่ทำให้เห็นถึงประโยชน์ของ Halo ทันที อย่างไรก็ตามในสนามต่อมาที่ Monza Halo ก็ได้แสดงผลงานอีกครั้งเมื่อรถของ Marcus Ericsson เสียการควบคุมในความเร็วสูงจนหลุดโค้งตีลังกาหลายตลบ ซึ่งอุปกรณ์ดังกล่าวได้มีส่วนช่วยให้นักขับชาวสวีเดนผู้นี้ออกจากรถได้อย่างไร้รอยขีดข่วน

แม้จะได้รับเสียงชื่นชมอย่างล้นหลามแต่ Charlie Whiting ผู้ควบคุมการแข่งขันและหัวหน้าฝ่ายเทคนิคของ Formula 1 ในขณะนั้นก็ยืนยันว่าจะมีการพัฒนาปรับปรุงในส่วนของ Halo ต่อไปเพื่อให้มีความกลมกลืนกับตัวรถและเป็นมิตรต่อนักขับมากขึ้น ไม่เพียงเท่านั้นทีมงานที่ดูแลเรื่องมาตรการรักษาความปลอดภัยในการแข่ง Formula 1 ยังต้องค้นหาเทคโนโลยีใหม่ๆ เพื่อช่วยชีวิตนักแข่งอย่างต่อเนื่อง

เพราะในปี 2020 อีกหนึ่งบทพิสูจน์ถึงคุณูปการของ Halo ก็บังเกิดอีกครั้งในการแข่งที่ Bahrain Grand Prix เพราะหลังจากออกสตาร์ทเพียงไม่กี่โค้ง รถของ Romain Grosjean ได้ปีนล้อรถของ Daniil Kvyat จนเสียการควบคุมพุ่งใส่กำแพงเต็มแรงจนรถขาดเป็น 2 ท่อน เกิดไฟลุกท่วมแม้ภาพที่ออกมาจะน่ากลัวมากในสายตาทุกคน แต่เพียงเวลาไม่กี่วินาทีหลังเกิดอุบัติเหตุ Grosjean ก็สามารถปีนซากรถออกมาได้ด้วยตัวเองโดยมีเพียงแผลไหม้ที่มือกับข้อเท้าเท่านั้น เมื่อย้อนไปดูที่ซากรถซึ่งขาดเป็นสองท่อนก็พบว่า Halo นั้นคือหนึ่งในปัจจัยสำคัญที่ช่วยผ่อนหนักให้เป็นเบา เพราะอุปกรณ์ชิ้นดังกล่าวได้ช่วยป้องกันศีรษะของ Grosjean ไม่ให้กระแทกเข้ากับกำแพงรั้ว อีกทั้งยังเป็นตัวช่วยเปิดช่องให้นักขับออกจากซากรถด้วยตัวเองได้อย่างรวดเร็ว
อีกด้วย

ขอบคุณข้อมูลดีๆ จาก https://www.mainstand.co.th/catalog/6-VEHICLE/174

ข้อมูลเพิ่มเติม : ในปี 2022 ที่จะถึงนี้ ทาง FIA จะมีการบังค้บใช้ HALO ในรถ Formula 4 อีกด้วย

Run-off area มีไว้สำหรับรองรับความปลอดภัยในกรณีที่นักแข่งนั้นหลุดออกนอกแทร็คการแข่งขัน ซึ่ง Run-off area นั้นมีหลายประเภทด้วยกัน เช่น บ่อกรวด, หญ้า ตลอดจน แอสฟัลท์ (Asphalt)

สำหรับคำว่า Asphalt (แอสฟัลท์) หรือ Binder (ไบน์เดอร์) เป็นศัพท์ที่ชาวอเมริกันใช้เรียกยางมะตอย แต่ชาวอังกฤษจะเรียกว่า Bitumen (บิทูเมน) เป็นวัสดุที่เกิดในธรรมชาติและผลพลอยได้จากการกลั่นน้ำมัน ซึ่งมีแหล่งกำเนิดจาก 3 แหล่งใหญ่ๆ คือ หินแอสฟัลท์ในธรรมชาติ (Rock Asphalt) ที่นำมาเผาเพื่อเอาแอสฟัลท์ออกมาจากแหล่งใต้ดิน ที่เป็นโดยบ่อแอสฟัลท์อยู่ลึกลงไปในดิน Lake Asphalt มีมากใน Trinidad ในสหราชอาณาจักร และจากการกลั่นน้ำมันดิบ หลังจากกลั่นเอาเบนซินและดีเซลออกไปที่เหลืออยู่จะได้ยาง แอสฟัลท์แข็ง (Asphalt Cement, AC.) ที่มีความเข้มข้นและแข็งต่างกันไปตามสภาพของแหล่งกำเนิด

Asphalt run-off zones คือ นวัตกรรมที่รองรับด้านความปลอดภัยในสนาม เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีการยึดเกาะสูง และช่วยชะลอความเร็วของรถแข่งได้ในกรณีที่หลุดออกจากนอกแทร็ค ซึ่งภายใน Asphalt run-off zones จะมีแรงยึดเกาะที่แตกต่างกันออกไปโดยแยกตามสี ยกตัวอย่างเช่น ภายในสนาม Circuit Paul Ricard นั้น Asphalt run-off zones มีสีสันสวยงามมาก และที่สังเกตเห็นได้ชัดเจน นั่นคือ สนามแห่งนี้ไม่มีบ่อกรวด โดยมีเส้นสีฟ้าหรือเรียกว่า Blue Line concept นั้นเป็น High grip run-off zone

เมื่อรถแข่งของนักแข่งที่หลุดออกนอกแทร็คจะมีแรงที่ยึดเกาะให้รถที่หลุดออกนอกแทร็คให้ช้าลงได้ โดยไม่ทำให้ตัวรถได้รับความเสียหาย แต่ถ้าหากหลุดออกนอกแทร็คบ่อยจะส่งผลต่อยางให้เกิด
การสึกหรอมากขึ้น และเส้นสีแดงนั้นเรียกว่า Ultra-high grip ซึ่งมีคุณสมบัติที่ยึดเกาะได้มากกว่า แต่ก็ทำให้ยางเกิดการสึกหรอมากกว่าเช่นกัน

ขอบคุณข้อมูลดีๆ จาก Facebook Fanpage : F1 Thailand Fanclub